Tekst: Rutger van Weeren Doendenker bij Bureau Doendenken
Tijdens onze zoektocht naar de makers van een krachtige samenleving in Flevoland kwamen we in contact met Marcel Kolder. Hij reageerde direct enthousiast op onze uitnodiging om deel te nemen aan de gesprekken die de Stadmakerij over dit thema organiseert. En stuurde en passant een praatplaat mee die hij als coördinator van de Flevolandse tak van het netwerk Nederland Zorgt voor Elkaar (NLZvE) mede mogelijk maakte.
NLZvE heeft per provincie in kaart gebracht hoeveel bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorg er zijn. En dat is nog maar het begin van Marcel’s affiniteit met dit thema. Want hij is óók betrokken bij Wij Staan Op!, CitySenses en De Groene Reus. Hoog tijd voor 5 vragen aan Marcel Kolder.
Wat versta jij onder een krachtige samenleving?
“Een krachtige samenleving is voor mij een samenleving waarin mensen bereid zijn iets voor een ander te doen. Als je het zelf op kunt lossen, dan heb je de ruimte om het zelf te doen. Maar als je het wel kunt bedenken maar niet zelf kunt doen, dan moeten er organisaties zijn, zoals de overheid of buurtinitiatieven, die je kunnen helpen. Op voorwaarde van ‘eigen regie’ van degene die geholpen wordt.”
Maar wat zorgt ervoor dat een samenleving krachtig kan zijn?
“Daaronder versta ik drie dingen. Om te beginnen een grote mate van co-creatie of zelfoplossend vermogen. Daarnaast is een stevige groep structureel betrokken mensen essentieel. Zij kunnen als initiatiefnemer nieuwe ideeën langdurig helpen uit te laten groeien tot iets duurzaams. Ten slotte zijn ook de meelopers belangrijk. Zij zijn relatief kort betrokken bij een initiatief, maar zorgen er met hun tijdelijke inzet wel voor dat zaken daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden. Kortom, een krachtige samenleving valt of staat met krachtige mensen met prachtige ideeën.”
Hoe ziet jouw bijdrage aan de krachtige samenleving in Flevoland eruit?
“In dat kader wil ik twee projecten specifiek noemen. Het eerste gaat over duurzaamheid. Met de energiecoöperatie De Groene Reus initiëren en faciliteren we namens onze leden duurzame projecten die bijdragen aan een democratische energietransitie in Flevoland. Voorbeelden zijn de zonneparken Zuyderzon op een voormalig braakliggend terrein in Almere Buiten en Zonnepark A27 langs de gelijknamige snelweg. Het tweede project, CitySenses, gaat over het contact tussen mensen. Samen met 100 Almeerse jongeren, soms ook uitvallers tussen de 14 en 24 jaar, maken we community art en doen we projecten in het Lumièrepark, tussen het stadscentrum en het toekomstige Floriadeterrein. Zo kunnen ook zij een bijdrage leveren aan dit internationale evenement. Hiervoor zijn we een samenwerking aangegaan met de net opgerichte jongerenorganisatie James die we onder het project You make Sense scharen.”
Wat is voor jou de unieke bijdrage die initiatieven ‘van onderop’ aan een krachtige samenleving kunnen leveren?
“Het verschilt per project welke bijdrage deze initiatieven kunnen leveren en ook in welke mate ze drempels ervaren bij het leveren van die bijdrage. Maar als ik naar mezelf kijk, dan kom ik vaak in actie als ik zie dat andere actoren een belangrijke doelgroep lijken te vergeten. Het opnemen voor een achtergestelde groep is niet zelden de aanleiding tot het nemen van initiatief. Zo is You make Sense bijvoorbeeld ontstaan omdat de praktijkopgeleide jongeren waarop wij ons richten, niet in zicht waren om te participeren in diverse Floriade projecten. Een tweede motivatie is het initiatief ‘gewoon’ belangrijk vinden, bijvoorbeeld omdat het de persoonlijke levenssfeer van de initiatiefnemer raakt. Zo bouwen we samen met een groep ouders een huis voor onze gehandicapte kinderen in Almere. Daarbij komt dat wij als geen ander de problematiek waar onze kinderen mee te maken hebben kunnen doorgronden. Die aanwezige expertise in onze initiatiefgroep is uniek. En een gezonde dosis ondernemerschap, die zich uit in het niet stil kunnen zitten, helpt ook flink mee! Uiteraard gaan we wel samenwerkingen aan met de gemeente (grondaankoop). Maar van onderop inplaats van van boven af.”
“De unieke bijdrage die initiatieven van onderop kunnen leveren aan een krachtige samenleving, zie je onder andere terug in de drang om op te komen voor een vergeten doelgroep, een sterke persoonlijke motivatie, een gezonde dosis ondernemerschap en een enorme ervaringsdeskundigheid.”
Wat is jouw visie op samenwerking binnen een krachtige samenleving?
“Er is altijd samenwerking nodig. Co-creatie, ik noemde het eerder ook al als randvoorwaarde om krachtig te kunnen zijn, is daarbij het sleutelwoord. Door middel van samenwerking met bijvoorbeeld ander stichtingen, zoals we met CitySenses en de Groene Reus doen, de gemeente Almere, zoals bij ons woonproject, of met de voornoemde instellingen, kunnen initiatieven verder komen. Het is goed als een initiatief van onderop ontstaat, maar daar hoeft het niet te blijven als je project in een volgend fase beland. Als een initiatief groter wordt, voorbij de pioniersfase, dan heb je mensen in verschillende rollen nodig die het initiatief helpen te groeien.”
Welke opgaven rondom de krachtige samenleving zijn nu relevant?
“Wat mij betreft hebben we allereerst veel goede ideeën nodig. De vaandeldragers en verbinders. Vervolgstap is dat deze ideeën goed gestructureerd worden. En dat je aan de slag moet. En als blijkt dat ze goed werken, dan moeten we ervoor zorgen dat deze best practices breed gedeeld worden. Daarover trouwens nog een opmerking. Ik zie dat gemeenten vaak te koop lopen met de reeds succesvolle projecten. Blijf daar vanaf denk ik dan. Die lopen al goed. Of dat ze inzetten inzetten op niet zo succesvolle projectjes, om deze met allerlei middelen, soms tegen beter weten in, te helpen om sterker te worden. Ik zie dat vaak mislukken, omdat de vaandeldragers te beperkt zijn en het vaak bij praten, vergaderen en dromen blijft. Ik denk dat het veel sterker is om de inzet te richten op de initiatieven die daar tussenin zitten. Al stappen hebben gemaakt. Het middenveld is kansrijk!”
Kanteldenker 